Toegankelijkheid is iets waar je trots op kunt zijn: In gesprek met gemeente Amersfoort

Gemeente Amersfoort timmert hard aan de weg als het gaat om toegankelijkheid. Donderdag 30 juni mocht de gemeente voor 14 gebouwen het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid in ontvangst nemen. Een mooie aanleiding om in gesprek te gaan met voormalig wethouder Cees van Eijk. We spraken over het belang van toegankelijkheid in het bouwproces, het succes van hun inclusieve Koningsdag en de toegankelijkheid van het MKB.

Waarom vindt u het belangrijk om te investeren in toegankelijkheid?
“Als gemeente moet je er voor iedereen zijn, of je nou een beperking hebt of niet. Daarom is het belangrijk dat wij als gemeente inclusief denken en doen. Bijvoorbeeld door het wegnemen van drempels, de ontwikkeling van een toegankelijke website en het hanteren van een taalniveau dat voor iedereen begrijpelijk is. Inclusief betekent ook toegankelijkheid automatisch als standaard zien.”

Op 30 juni hebben 14 Amersfoortse gebouwen met een publieke functie het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid ontvangen. Kunt u vertellen wat de gemeente heeft gedaan om de toegankelijkheid van deze gebouwen te verbeteren?
“Met kleine aanpassingen is er een enorme verbetering gemaakt. Denk hier aan het wegnemen van drempels, het verbeteren van de toegankelijkheid van trappen en liften, het gebruik van bewegwijzering, het aanpassen van het meubilair en de grip op deurklinken. Het is natuurlijk jammer dat je het achteraf moet repareren. Het mooiste is als je toegankelijkheid al vooraf in de bouwplannen mee kunt nemen. Dat is bovendien ook goedkoper.”

Een voorbeeld van een project waarbij toegankelijkheid al in de ontwerpfase wordt meegenomen, is het nieuwe stadhuis van Amersfoort dat de komende jaren gebouwd zal worden. Waarom vindt de gemeente het belangrijk om hierbij al tijdens het ontwerp in te zetten op toegankelijkheid?
“Het nieuwe stadhuis, het “Huis van de stad”, moet het visitekaartje van Amersfoort worden, een plek waar we ontmoeting willen faciliteren. Dan moet je zorgen dat echt iedereen er gebruik van kan maken. Daarnaast zorgt het ervoor dat ook mensen die zelf geen beperking hebben, zien wat er nodig is in de samenleving. Om dit te bereiken is het belangrijk om al gedurende het bouwproces interactie te faciliteren tussen ervaringsdeskundigen en ontwerpers. Voor het nieuwe stadhuis denken ervaringsdeskundigen mee aan ontwerptafel en toetst Ongehinderd per fase het ontwerp op toegankelijkheid. Door toegankelijkheid al in een vroeg stadium mee te nemen hebben we de kans om het in een keer goed te doen.”

Voor de organisatie van de landelijke Koningsdag in Amersfoort (2019) had de gemeente als doelstelling om een inclusieve en toegankelijke viering voor alle bezoekers te organiseren. Wat heeft de gemeente gedaan om deze doelstelling te bereiken?
“We hebben vanaf het begin af aan gezegd: dit moet de meest toegankelijke Koningsdag ooit zijn. Als gemeente hebben we er ook plezier in gekregen. We hebben actief ervaringsdeskundigen betrokken bij het proces en hen gevraagd waar we op moeten letten. Tijdens Koningsdag waren er verschillende kijkvakken ingericht voor mensen met een beperking, rolstoelvriendelijke toiletten langs de route en prikkelarme ruimtes. Het mooie is dat onze Koningsdag nu als voorbeeld fungeert, zowel voor andere gemeenten als voor andere evenementen binnen onze eigen gemeente.”

Er zijn al veel MKB Toegankelijke Routes door het land ontwikkeld, waaronder 1 in Amersfoort bij winkelcentrum Emiclaer. Toegankelijkheid en inclusie van het openbare leven, betekent niet alleen toegankelijkheid van de openbare ruimte en gemeentelijke gebouwen, maar juist ook van winkels en restaurants. Hoe ziet u de rol van de gemeente in het stimuleren van toegankelijkheid van het lokale MKB, in o.a. winkelcentra? 
“Praten, praten, praten. De ene ondernemer staat er helemaal voor open, de andere heeft meer vragen. Door met elkaar in gesprek te gaan, ondernemers zelf te laten ervaren en te wijzen op de klanten die zij nu mislopen, kun je het belang van toegankelijkheid laten landen. Het is niet wettelijk vastgelegd dat je winkel toegankelijk moet zijn, dus je moet ondernemers verleiden om er een rol in te spelen. Dat is onze visie als ambassadeur: toegankelijkheid afdwingen waar het wettelijk kan, verleiden waar het moet.”

Wat zijn de ambities van de gemeente voor de toekomst?
“In 2021 hebben we het “Beleidskader Amersfoort Inclusieve Stad” opgesteld waarin staat hoe de gemeente aan een inclusieve stad gaat werken. Het gaat nu vooral om de uitvoering. Jaarlijks maken we samen met een team van ervaringsdeskundigen een toegankelijkheidsagenda. Waar je als bestuurder blij van wordt, is dat de mensen voor wie je het doet ermee uit de voeten kunnen, dan krijgt zo’n beleid meerwaarde.”

Heeft u een tip voor andere gemeenten die een stap willen zetten op het gebied van toegankelijkheid?
“Wees jaloers op elkaar en wees nieuwsgierig naar elkaar. Je hoeft niet zelf het wiel opnieuw uit te vinden. Je hebt ervaringsdeskundigen in je eigen gemeente, en praktijkvoorbeelden uit andere gemeenten. Heb er lol in, maak het spannend. Toegankelijkheid is iets waar je trots op kunt zijn.”