Een toegankelijke samenleving: in gesprek met Gemeente Zeist

Hoe geef je als gemeente invulling aan de eisen uit het VN Verdrag Handicap? Gemeente Zeist heeft hierin al flinke stappen gezet. Op het gebied van de toegankelijkheid van gebouwen zijn de eerste successen zelfs al behaald. Diverse locaties in de gemeente ontvingen reeds het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid (NLKT). Wethouder Laura Hoogstraten vertelt waarom dit voor Zeist belangrijk is en hoe het keurmerk handvatten biedt.

Een inclusieve samenleving. Hoe pakt Gemeente Zeist dit aan?

“Ik geloof er zelf heel erg in dat een inclusieve en toegankelijke samenleving, waarin iedereen mee kan doen, niet zo heel erg moeilijk is, maar dat we ons hier wel samen bewust van moeten zijn. Met het positieve beeldmerk ‘Meedoen in Zeist’ stimuleert de gemeente deze bewustwording. Als gemeente willen we het goede voorbeeld voor een inclusieve samenleving geven. Daarom hebben we de gemeente zelf als inclusieve werkplaats bestempeld, waarbij we op alle gebieden aan de slag gaan met inclusie en toegankelijkheid. We hebben al behoorlijke stappen gezet. Gedragsverandering blijft moeilijk. We hebben in Zeist bijvoorbeeld door het hele centrum geleidelijnen, maar vaak zetten mensen daar alsnog een fiets of een bord op. Je kunt dan als gemeente alles goed regelen, maar men moet het wel ook samen oppakken. Dat is eigenlijk misschien nog wel onze grootste missie, om mensen ervan bewust te maken om rekening met elkaar te houden.”

Waar zijn jullie als gemeente mee begonnen bij het opstellen van de lokale inclusie agenda?

“Wij zijn begonnen met een nulmeting, dus door het maken van een goede inventarisatie. Ongehinderd, Bartiméus en Stichting Accessibility hebben ons hierbij geholpen. Voor input voor de sociaal maatschappelijke thema’s hebben we verschillende bijeenkomsten in de wijken van Zeist georganiseerd. Al deze acties vormden de uiteindelijke de nulmeting. Daaruit is een inclusie agenda ontstaan, met een aantal speerpunten waarmee we de aankomende twee jaar aan de slag willen gaan.”

Hoe zorgt u ervoor dat toegankelijkheid in beleid geborgd is?

“Het bouwbesluit of het landelijke besluit Toegankelijkheid bieden niet altijd voldoende kaders, dat geeft weinig garanties voor de toegankelijkheid. Het voordeel van het NLKT, en zeker nu met de gelaagdheid, is dat je de toegankelijkheid objectief kunt maken. Dat geeft ons goede handvatten als het gaat om ons eigen vastgoed binnen de gemeente. We hebben daarom het voornemen om dit op korte termijn ook in beleid te verankeren. Dan gaan we bijvoorbeeld bij nieuwbouw voor platina of goud, afhankelijk van de technische en financiële mogelijkheden. We gaan er vanuit dat dit bij nieuwbouw kostenneutraal kan als we er vroeg bij zijn. Voor bestaande gebouwen is het wat ingewikkelder, dus daar streven we ernaar om waar dat kan op zilver uit te komen, en waar dat niet lukt voor brons te gaan. Deze ambitie hangt dan zowel van de financiële mogelijkheden, als van de staat van het gebouw af. Bij onze historische panden, bijvoorbeeld Slot Zeist, moeten we daarvan afwijken. Voor ons geeft het NLKT concrete handvatten voor toegankelijkheid en zijn het in die zin ambitieniveaus.”

Kunt u wat meer vertellen over het stimuleringsfonds voor gebouweigenaren?

“We willen ondernemers in Zeist helpen om hun gebouw toegankelijk te maken. Daarvoor hebben we het stimuleringsfonds gereserveerd. Dat kan ondernemers helpen om net even die extra stap te maken om een toegankelijk gebouw te worden. De bijdrage van het fonds is maximaal 3.000 euro, dus ondernemers moeten zelf ook bijdragen.

Om aanspraak te kunnen maken op het fonds geldt als voorwaarde dat ondernemers concreet moeten kunnen aantonen dat ze met aanpassingen aan de slag gaan of zijn gegaan. Ze moeten de locatie bijvoorbeeld eerst laten toetsen om vervolgens een goed advies en hulp te krijgen om de aanpassingen te realiseren. We hopen dat ondernemers door het fonds gestimuleerd worden aan de slag te gaan en een keurmerk te halen. Want daardoor kunnen we toegankelijkheid kwantificeren en ook laten zien.”

Waarom heeft u als gemeente voor de samenwerking met Ongehinderd gekozen?

“Je wilt toegankelijkheid graag samen aanpakken met mensen die er verstand van hebben en met ervaringsdeskundigen. Lokaal heb je hiervoor niet altijd alle expertise in huis en dan is het goed dat je een stevige landelijke organisatie hebt die daarin kan ondersteunen. Het voordeel van Ongehinderd daarbij is dat er breed en naar meerdere doelgroepen wordt gekeken. Ongehinderd heeft als organisatie veel expertise en een hele concrete manier van werken. De keuringsrapporten zien er goed uit en zijn goed hanteerbaar. De samenwerking verloopt goed, het is fijn dat er korte lijnen zijn en dat we elkaar weten te vinden. Andere voordelen zijn dat Ongehinderd de certificaten voor het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid uitreikt en de app en de website. Daarmee kunnen we de toegankelijkheid binnen Zeist goed op de kaart zetten en alle informatie hierover zichtbaar maken.”

Welke tip heeft u voor andere gemeenten die stappen willen zetten op het gebied van fysieke toegankelijkheid? 

“Ik merk dat als gemeenten toegankelijkheid en inclusie willen aanpakken, het ontzettend helpt als er een project van gemaakt wordt en als er budget gereserveerd wordt. Zo hebben mensen de ruimte om er ook echt voor te gaan. Zowel betrokken ambtenaren, als een wethouder die als ambassadeur naar buiten treedt, zijn belangrijk. Iedereen binnen de gemeente speelt een belangrijke rol om de gemeente toegankelijker te maken.”