Wet- en regelgeving op het gebied van toegankelijkheid

Als gemeente heeft u op het gebied van toegankelijkheid met verschillende wet- en regelgeving te maken. Wij lichten deze hieronder toe.

Bouwbesluit

Het Bouwbesluit (Bbl) is op een aantal onderdelen in strijd met het VN-Verdrag Handicap*. Middels de ‘toegankelijkheidssector’ in Bbl worden alleen eisen gesteld aan gebouwen met een publiek vloeroppervlakte van 400m2. De eisen behelzen enkel rolstoeltoegankelijkheid, er zijn geen eisen voor onder andere auditieve, visuele, cognitieve en/of mentale handicaps. De eisen die wel gesteld worden (bijvoorbeeld aan hellingen,trappen, leuningen) zorgen voor ontoegankelijke situaties. Hierdoor is het noodzakelijk om aanvullende maatregelen voor toegankelijkheid op te nemen in ontwerptrajecten. Dit kan door een norm als voorwaarde te noemen, bijvoorbeeld de richtlijn van het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid (niveau platina).

Zonder aanvullende voorwaarden, zullen er na de realisatie van nieuwbouw/verbouw aanpassingen gedaan moeten worden. EU-onderzoek heeft uitgewezen dat wanneer toegankelijkheid in de ontwerpfase wordt meegenomen, dit maximaal 1-1,4% meerkosten oplevert op de totale kosten van het bouwproject.

(*Jurisprudentie ontbreekt)

VN-Verdrag Handicap

In 2016 is dit verdrag geratificeerd. Het is een uitgebreid verdrag wat gaat over alle facetten van het leven: wonen, werken, opleiding, zorg, goederen en diensten, vrijetijd, sport. De gehele maatschappij dient inclusief te worden en overheden dienen hier actief werk van te maken, onder andere door aanpassingen te doen, beleid en/of wetgeving te maken of aan te passen.

Toegankelijkheid is de randvoorwaarde voor inclusie. Dit gaat over fysieke, sociale en digitale toegankelijkheid, en over toegankelijkheid van informatie (leesbaarheid). Ervaringsdeskundigen dienen betrokken te worden bij verbeteren van (beleid over) toegankelijkheid. Lokale overheden hebben een rol in het stimuleren van lokale organisaties. Medewerkers dienen getraind te worden in juiste bejegening van mensen met een handicap.

Grondwet artikel 1

De grondwet is in 2022 aangepast met het woord ‘handicap’. Discriminatie op basis van iemands handicap is daardoor formeel verboden.

Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte – Artikel 2a

Sinds 2016 dienen gebouwen met een publieke functie toegankelijk te zijn voor personen met een chronische ziekte of handicap, ook gebouwen waar goederen en diensten worden aangeboden. De verplichting gaat over algemene toegankelijkheid, welke verder uitgewerkt is in het Besluit Algemene Toegankelijkheid (zie hieronder).

Besluit algemene toegankelijkheid voor personen met een handicap of chronische ziekte – Artikel 7

Sinds 2017 dienen gebouwen die niet toegankelijk zijn hiervoor aanpassingen te treffen. Eenvoudige aanpassingen (om basale toegankelijkheid) zijn verplicht om direct uit te voeren. Overige aanpassingen – die geen onevenredige belasting vormen voor de beheerder of eigenaar van het gebouw – dienen geleidelijk aan uitgevoerd te worden. Hulp bieden bij een te hoge drempel of te steile helling leidt niet tot algemene toegankelijkheid en is uitgesloten.

Amendement Lokale Inclusie Agenda (2017)

Sinds 2017 dienen gemeenten in een beleidsagenda vast te leggen hoe ze de gemeente toegankelijk en inclusief gaan maken, uitgaande van het VN-Verdrag Handicap.

Kieswet – Artikel J4 en Criteria Integrale Toegankelijkheid stembureaus

Sinds 2018 dienen 100% van alle stembureaus toegankelijk te zijn, volgens de daarvoor vastgestelde criteria van het ministerie van BZK. Indien niet 100% toegankelijk is, dient de raad hierover geïnformeerd te worden.

Europese norm: NEN-EN 17210:2021

De Europese Unie heeft een norm ontwikkeld voor toegankelijkheid van gebouwen. Deze is in 2021 als conceptnorm vastgesteld. De lidstaten dienen deze uit te werken tot een nationale norm. NEN is dit in opdracht van BZK aan het uitvoeren. De norm zal (eerst als vrijwillige norm) gepubliceerd worden, naar verwachting eind 2023. Gezien de ommissie van toegankelijkheid in het Bouwbesluit, is de verwachting dat het in de nabije toekomst een verplichte norm gaat worden.